[Nettime-nl] Hivos: ‘Algehele censuur op internet is onbegonnen werk’

[Geert Lovink <geert@xs4all.nl>]

Hivos: ‘Algehele censuur op internet is onbegonnen werk’

http://www.hivos.nl/index.php/nederlands/nederlands/ 
algehele_censuur_op_internet_is_onbegonnen_werk

In Nederland kun je zonder problemen bloggen, chatten en surfen; in  
China staat het internet geheel onder censuur van de regering. Zo zwart  
en wit is de realiteit niet, betoogden experts uit onder andere  
Tunesië, Kirgizië en Belarus tijdens een Hivos-workshop op het  
multimedia event PicNic in Amsterdam. ‘Tussen persvrijheid en censuur  
zit een heel groot schemergebied.’

Wie in Nederland bij zoekmachine Google het woord Tiananmen intypt,  
ziet foto’s verschijnen van de brute slachting van studenten tijdens  
een protest in 1989. Doe hetzelfde in China en er verschijnen  
vakantiekiekjes van Chinezen op dit immens grote plein in Peking. Dát  
is censuur, zo benadrukt onderzoeker Jeroen de Kloet van de  
Universiteit van Amsterdam.

Maar censuur is niet zo allesomvattend en onomkeerbaar als veel mensen  
denken, voegt hij eraan toe. ‘Het beeld van een internet firewall die  
als een hoge muur om China ligt, is misleidend,’ zegt hij. Ook in China  
gaat ‘men’ met de tijd mee: Chinezen die per SMS een stem uitbrengen op  
hun favoriete kandidaat van Idols, blogger Mu Zimei die haar gehele  
seksleven uit de doeken doet op het net. Het is een beeld van China dat  
veel westerlingen niet kennen.

De Kloet is één van de sprekers tijdens de door Hivos georganiseerde  
workshop “The Real Internet: Open or Blocked?”, dat plaatsvond in het  
Ketelhuis op het Westergasfabriekterrein in Amsterdam. De workshop  
maakte onderdeel uit van het meerdaagse multimedia event PicNic. De  
overige sprekers kwamen uit landen als Tunesië, Belarus en Kirgizië.

De boodschap van het internationale gezelschap was eenduidig: censuur  
op internet bestaat maar is vooral gericht op specifieke websites, niet  
op het internet als geheel. Zo blokkeert de Tunesische overheid veelal  
politiek getinte websites, vertelt Sami Ben Gharbia van de website  
Globalvoicesonline. Vanuit Nederland coördineert hij een levendige  
gemeenschap van Tunesische bloggers die op verschillende sites actief  
zijn. Bijzonder is dat Gharbia en mede-bloggers virtuele demonstraties  
op internet houden, inclusief namen en foto’s van de deelnemers.

Een andere boodschap was dat internet in sommige landen weliswaar  
onderhevig is aan vormen van censuur, datzelfde internet biedt mensen  
óók de mogelijkheid om onder censuur uit te komen en te zeggen en  
schrijven wat ze willen. Die mogelijkheid ligt besloten in de structuur  
van het internet zelf. Volgens Ben Gharbia worden sommige Tunesische  
websites ‘gemirrord’: de informatie op de ene website staat ook op  
andere sites. Zodra de Tunesische overheid een website blokkeert, gaat  
de mirrorsite in de lucht. Of meerdere mirrorsites.

Echte censuur op internet is onbegonnen werk, betoogt Evgeny Morozov,  
directeur Nieuwe Media van de website Transitions Online. ‘Ten eerste,’  
zo zegt hij, ‘heb je veel te veel mensen en geld nodig om de miljoenen  
websites in de gaten te houden. Ten tweede vinden mensen voortdurend  
nieuwe technologische snufjes uit om de censuur van overheden te  
omzeilen. Repressieve overheden kunnen deze strijd niet winnen.’

Bovendien leidt censuur op internet vaak tot het ‘Streisand-effect’,  
vernoemd naar de bekende actrice Barbara Streisand. Enkele jaren terug  
trachtte zij via de rechter privé-foto’s van haar huis van een bepaalde  
website te krijgen. Deze actie kaatste als een boomerang terug: de zaak  
kreeg wereldwijd aandacht en binnen no-time waren de gewraakte foto’s  
over duizenden websites uitgewaaierd. Het bewijst dat informatie op  
internet heel moeilijk valt te verwijderen of weg te moffelen.

Uiteindelijk hangt er wel een prijskaartje aan persvrijheid op  
internet. Hivos ondersteunt websites als Globalvoicesonline,  
Transitions Online, en bloggerssite Kloop uit Kirgizië niet alleen  
financieel maar ook door middel van kennis op technologie-gebied. Het  
Hivos-programma ‘Making Civil Voices Heard’ is bedoeld om de zogenaamde  
burgerjournalistiek in ‘landen met censuur’ te bevorderen. Persvrijheid  
en vrijheid van meningsuiting is namelijk een basisvoorwaarde voor  
betere leefomstandigheden en democratische ontwikkelingen.

Een filmpje van een Chinese internetgebruiker aan het eind van de  
workshop geeft aan hoe belangrijk internet kan zijn, met of zonder  
censuur. Ok, zegt hij, ik kan niet surfen naar alle websites op  
internet. De overheid houdt de boel immers scherp in de gaten. ‘Maar ik  
héb tenminste internet. Ik heb toegang tot meer informatie dan ik ooit  
had durven dromen. Vanaf nu kan het alleen maar beter gaan voor ons.’

Kijk voor meer informatie op onze ICT & Media pagina  of de websites  
van Transitions Online  of Globalvoicesonline .
______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).